Bir işyerinde 1 yıldan fazla süre ile çalışan kişi, iş akdinin haksız olarak feshedilmesi halinde veya iş akdinin maaşların eksik veya geç ödenmesi, fazla mesailerinin ödenmemesi, SGK primlerinin yatırılmaması veya eksik yatırılması, izinlerin kullandırılmaması, ayrımcılık yapılması, mobbinge maruz kalması gibi nedenlerle çalışan tarafından haklı nedenle feshedilmesi halinde çalışan kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.

İstifa Eden Çalışanın Kıdem Tazminatına Hak Kazanması mümkün müdür?
İş akdini kendi isteği ile haklı bir neden olmaksızın sona erdiren çalışan kıdem tazminatına hak kazanmayacaktır. Uygulamada çoğunlukla işten ayrılmak isteyen çalışanlardan haklı nedenleri de olsa istifa dilekçesi vermeye zorlanmaktadır. Çalışanın istifa mı ettiği yoksa iş akdini haklı nedenle mi tespit edilirken bu dilekçe dikkatle incelenecektir. Bu nedenle herhangi bir iş yerinden ayrılırken kıdem tazminatı talebi olan çalışan herhangi bir evrak imzalayıp iş yerine vermeden önce mutlaka bir avukata danışmalıdır. Dilekçenin istifa dilekçesi olarak kabulü halinde çalışan kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmayacağı gibi şartları oluşmuş ise dahi işsizlik maaşı da alamayacaktır.
Öte yandan istifa dilekçesi verilmiş ise dahi söz konusu istifa dilekçesinin çalışandan zorla alındığının ispatı halinde yine Kıdem Tazminatı’na hak kazanması mümkündür. İşyeri yazışmaları ve tanıklar gibi deliller ile istifa dilekçesinin zorla imzalatıldığı ispatlanabilmektedir. Ancak dava açmadan önce bu gibi deliller titizlikle incelenmeli ve başarı şansı olup olmadığı değerlendirilmelidir

Kıdem Tazminatı’nın hesaplanması
Kıdem Tazminatı çalışanın eklentileri ile birlikte brüt maaşı üzerinden çalıştığı süre dikkate alınarak hesaplanmaktadır.
Dikkat edilmesi gereken konu hesaplama yapılırken çalışanın net eline geçen rakam değil bordroda yer alan brüt rakam dikkate alınmalıdır. Örneğin 2024 yılı için net asgari ücret 17.002,12.-TL iken brüt tutar 20.002,50.-TL’dir. Ayrıca çalışana verilen yol ve yemek ücreti gibi ek ödemeler de bu tutara eklenmelidir.
Kıdem Tazminatına esas tutar belirlendikten sonra çalışanın çalıştığı toplam süre belirlenmektedir. Bu süre yıl, ay ve gün olarak belirlenmektedir. Çalışanın çalışma süresinin SGK kaydından farklı olduğu yönünde bir iddiası var ise bunu tanık anlatımları ve yazışmalar gibi deliller ile ispat etmesi gerekmektedir. Aksi takdirde SGK kayıtları dikkate alınacaktır.
Örneğin çalışanın çalışma süresinin 1 yıl 10 ay ve 10 gün olarak tespit edilmesi halinde çalışanın asgari ücret aldığı ve yol ile yemek ücreti olmadığı bir durumda kıdem tazminatı hesabı şöyle olacaktır:

Hesaplanan tutar brüt olup çalışana ödenecek olan tutar hesaplanırken bu tutardan damga vergisi (%0,0759) düşülmektedir.
Kıdem Tazminatı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken bir başka husus da her yıl açıklanan Kıdem Tazminatı Tavan Tutarı’dır.

Dolayısı ile çalışana her yıl belirlenen brüt Kıdem Tazminatı oranından fazla ödeme yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır.
Kıdem Tazminatına Uygulanacak Faiz
Kıdem Tazminatına hak kazanılması halinde fesih tarihinden itibaren bankalarca fiilen uygulanan en yüksek faiz üzerinden faiz uygulanmasına karar verilmektedir.

Mahkeme kararı icraya konulurken her yıl bankalarca belirlenen fiili olarak mevduata uygulanan azami faiz oranı dikkate alınmakta ve bunun üzerinden bir hesap yapılmaktadır.

Yıl içerisinde faizin artması veya azalmasının bir önemi bulunmamaktadır.

Açıklamak gerekirse öncelikle çalışanın iş akdinin feshedildiği tarihteki bankalarca uygulanan en yüksek mevduat faizi üzerinden ilk yıl için bir hesap yapılacak, sonraki yıllara ilişkin hesaplama yapılırken iş akdinin fesih yıl dönümündeki mevduata uygulanan faizler dikkate alınacaktır.
Sonuç
Çalışanın kıdem tazminatı talebinde bulunmadan önce, kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı ayrıca hak kazanmış ise miktarının ne kadar olduğu konusunda bilgi sahibi olması gerekmektedir.

Uygulamada çalışanların Kıdem Tazminatı konusunda bilgi sahibi olmamaları nedeni ile kimi zaman hak ettiklerinden çok daha düşük miktarda kıdem tazminatı ödemesini kabul etmekte,

kimi zaman da fazla bir tutar talep ederek anlaşma zemininin ortadan kalkmasına neden oldukları gözlemlenmektedir